Volfram elementi gúmisrang kúlreń ótiw metallı bolıp tabıladı. volfram basqa sap metallarga salıstırǵanda júdá joqarı eriw noqatı hám ájayıp kernew kúshine egaligi menen ataqlı. Bul pazıyletler sebepli biz kóbinese sanaat úskeneleri hám ásbapların islep shıǵarıw ushın volframdan paydalanamız.

Volfram haqqında qızıq faktler

1. Volfram júdá joqarı radiatsiya qarsılıgına iye.
   
2.  Basqa barlıq metallar menen salıstırıwlaganda, volfram xromdan keyin ekinshi orında turadı.
   
3.  volfram dáwirli keste degi basqa elementlerden eń joqarı eriw noqatına (3422 ° C) iye.
   
4.  volfram júdá tıǵız. Ol altınnan bir az joqarı tıǵızlıqqa iye hám barlıq ótiw metallari arasında besinshi eń joqarı tıǵızlıqqa iye.
   
5.  Kislorod tásirinde volfram kristallari maydanında vismutga uqsas oq jay reńine iye bolǵan oksidli qatlam payda boladı.
   
6.  volfram teoriyalıq tárepten sextuple baylanısıwlardı payda etiw qábiletine iye bolǵan eki elementten biri bolıp tabıladı. Atap aytqanda, bul baylanıslar volframning eki atomli gazsimon forması bolǵan W2 de ámeldegi bolıp, ol tek qaynaw noqatı 5930 ° C den keyin payda boladı. Bul baylanısıw eki sigma, eki pi hám eki delta baylanısların óz ishine aladı hám tek volfram elektronlarınıń kem ushraytuǵın konfiguratsiyasi sebepli múmkin.
   
7.  " volfram" atı shved tilinde " salmaqli tosh" degen mánisti ańlatadı jáne bul at daslep volframni óz ishine alǵan ruda mineralınıń shvedcha termini bolıp xızmet etken.
   
8.  Onıń dáwirli keste degi W belgisi " volfram" atınıń emes, bálki " volfram" atınıń ańlatadı. Nemis, ispan hám kóplegen slavyan tillerinde " volfram" elementtiń atı, " volfram" bolsa ingliz hám frantsuz tilinde sóylesiwshiler tárepinen qollanıladı.
   
9.  Kóplegen organizmler ishinde volfram júzimsik tásirge ıyelewi múmkin. Atap aytqanda, volfram málim fermentler menen katalizlangan reakciyalarda molibden yamasa mıs kofaktorlarini almastırıwı múmkin.
   
10.  Qızig'i sonda, birpara bakteriyalar túrleri málim oksidleniw-qaytarılıw reakciyaların katalizlashda volframdan paydalanıwdı islep shıqtılar.
    

Volfram periodlıq kestede

Volframning atom belgisi W, atom nomeri 74. Ol dáwirli sistemanıń d-blokında, shep tárepinde tantal, ońında reniy jaylasqan. volfram dáwirli sistemanıń 6 -toparında xrom, molibden hám seaborgiy menen úshinshi elementti iyeleydi. volfram [Xe]4 f145 d46 s2 elektron konfiguratsiyasiga iye. Bunnan tısqarı, element Poling shkalası boyınsha 2, 36 elektronegativlikka iye.

Volframnıń búgingi dúnyada qollanılıwı 

Volfram ne ushın isletiledi?

 Joqarıda aytıp ótilgeni sıyaqlı, zamanagóy dúnyada volframning paydası onıń ájayıp kernew kúshi hám eriw noqatınan kelip shıǵadı. volframni kóbinese sanaatda isletiletuǵın sımlar, tor hám joqarı kernewli ásbaplarda tabıw múmkin. Ulıwma volframga bay ásbaplarǵa pıshqı, burawlaw hám taw-kán úskeneleri kiredi. Bunnan tısqarı, volfram filamentlari hám elektrodları lampochkalar hám televizor displeyleri sıyaqlı elektronikada sezilerli dárejede qollanıladı. volfram ionları ximiyalıq kataliz hám sintezning jańa usıllarında da qollanılıwı múmkin.

 volfram eritpeleri júdá kóp kem ushraytuǵın pazıyletlerge iye bolıp, olardı kóplegen qosımshalar ushın jetilisken etedi. (Tómenge qarang).

 volfram qay jerde tabılǵan?

 volfram Jerde tábiy tabılǵan júdá kem ushraytuǵın metall bolıp tabıladı. Ádetde, metall scheelit hám volframit minerallarınıń strukturalıq bólegi retinde ushraydı. Bul kónning ekewinde volfram ion volfram (WO42-) quramında ushraydı. volframitda volframit temir hám magniy kationlari menen ionlı baylanısadı, sheelitda bolsa kalsiy kationlari menen volfram baylanısadı. volframli basqa minerallar júdá kem ushraydı.

Volfram tariyxi

Tariyxshilar keleside shved ximiki Karl vilgelm Sheel 1781 jılda “volfram” dep atalǵan rudadan “volfram kislotasi”ni jańalıq ashqanın tán aldılar. Keyinirek bul ruda ximiktiń húrmetine “sheelit” atınıń aldı. " volfram" atı Scheele kislotası statyasından ajıratıp alınǵannan keyin jańa elementke arnawlı qollanıladı.

 Biraq, 1783 jılda Fausto hám Xose Elxuyar atlı eki ispan ximikleri (olar da ájaǵa -úke edi) volframitdan birdey kislotalı elementtı taptılar. Element kislotadan ajıratılǵannan keyin, element " volfram" atınıń aldı. Ispaniya húkimeti ájaǵa -úkelerdi jańa elementtiń jańa ashılıwlarına ishontirdi hám Scheele óziniń jańa ashılıwları ushın keyin sharapatlı aldı. Óziniń mashqalalı jańa ashılıwları sebepli volfram ele da atom belgisi retinde " W" ni saqlap qaladı.

Volframnıń fizikalıq ózgeshelikleri

• Belgisi: W
• Eriw noqatı: 3695K; 3422°C; 6192°F
• Qaynaw noqatı: 6203K; 5930°C; 10706°F
• Tıǵızlıǵı : 19.26 g/ml
• Atom massası: 183.84
• Atomlar sanı: 74
• Elektrokernewlilik (Pauling shkalasında): 2.36
• Klassifikatsiyası: VIA gruppa
• Jerdegi quramı: 1,5 ppm
• Elektron konfiguratsiyası:  [Xe]4f145d46s2
• Izotopları : 180, 181, 182, 183, 184, 186
• Tabiyatta ushrawı: Volframit, sheelit, ferberit, hubnerit
  
• Toksikligi: ortasha toksik

Volframdı qay jerden satıp alıwǵa boladı

Kóplegen basqa metallardıń satıwshıları da volframni satadı, kóbinese volfram karbid yamasa birpara eritpe formasında. Onlayn satıwshılar, sonıń menen birge, bir gramm ushın 2 dollardan tómen bahalarda satılatuǵın elementar volframga iye.